ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ

ΠΕΝΤΕ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ /ΟΣΔΙΝΑ

Βουίζοντας ο Καλαµάς διατρυπά το φαράγγι πίσω από τη Βροσύνα. Στην ανατολική πλευρά του ποταµού, εκεί όπου αφήνει το στενό, βρίσκονται τα επιβλητικά αποµεινάρια ενός αρχαίου κάστρου, ένας εκτενής συνοικισµός και πολυάριθµες εκκλησίες. Αυτά τ’ αποµεινάρια είναι µαρτυρίες για το µεγαλείο µιας πόλης που άνθησε στην περίοδο από το13ο έως το 17ο αιώνα, πέντε χαρακτηριστικοί αιώνες για την ύστερη και µεταβυζαντινή εποχή. =ς απόδειξη του µεγαλείου και του πλούτου αυτής της αποικίας µπορούν να εκτιµηθούν η περίοπτη θέση της, η Ακρόπολη και ο αριθµός των διατηρηµένων εκκλησιών.

ΟΙ ΕΚΚΛΗΣΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓ. ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, ΑΓ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΑΓ.ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ

Μέσα στην περιοχή της πόλεως υπάρχουν τέσσερις εκκλησίες. Στην προσεχής γειτονιά βρίσκονται επιπλέον τέσσερις, δύο σκήτες κι ένα µοναστήρι. Συνοδεύσετέ µας, λοιπόν, µε τις σηµειώσεις του ήδη γνωστού µας φίλου, του Σπύρου Μουσσελίµη, σ’ έναν περίπατο στα αξιοθέατα µιας βυζαντινής πόλης που το αρχαίο της όνοµα, Οσδίνα, µετατράπηκε αργότερα στο σηµερινό Πέντε Εκκλησίες˙ µια έκδηλη απόδειξη για τον αριθµό των µοναστηριών και των εκκλησιών στην Ήπειρο, ο αριθµός των οποίων αυξήθηκε σφοδρά ανάµεσα στο 1575 και 1611.3 Δίπλα στις δύο αστόλιστες εκκλησίες του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννη δείχνουν ακόµα πιο µεγαλοπρεπείς οι δύο επόµενοι ναοί του Ταξιάρχη και της Ανάληψης της Θεοτόκου που βρίσκονται στην παλαιά περιοχή της πόλεως. 
Η εκκλησία του Ταξιάρχη που κατεσκευάστηκε το 1577 φθάνει, συµπεριλαµβανοµένου του µετέπειτα προστιθέµενου γυναικωνίτη, µια εξωτερική περίµετρο των 7, 35 µ. και 5, 50 µ. Ο εσωνάρθηκας, η αψίδα κι ο θόλος, το όλο σύνολο της εκκλησίας είναι περασµένο µε τοιχογραφίες, που δυστυχώς υπόφεραν πολύ εξαιτίας της διαπερατής σκεπής και της εισβάλλουσας βροχής4. Η εκκλησία της ανάληψης της Μαρίας που επίσης κείται υπέροχα πάνω από τον Καλαµά, όπως κι η εκκλησία του Ταξιάρχη, είναι µε 9, 70µ. έως 5, 20µ. ακόµη πιο µεγάλη από την προηγούµενη. Κι εδώ βρίσκουµε τον µετέπειτα προστιθέµενο γυναικωνίτη. Στο εξωτερικό του θόλου τµήµατα από επεξεργασµένα ψηµένα κεραµίδια επιτρέπουν την ακριβή χρονολόγησή της. Η εκτεταµένη επιγραφή στα κεραµίδια στην ανατολική πλευρά δίνει ως κατασκευαστή τον Ιωάννη Πετροψαρά κι ως έτος περάτωσης της κατασκευής το έτος 1609, ενώ η επιγραφή στην βόρεια πλευρά δεικνύει το „Ετος 1610“

΄Εξω από την περιοχή του συνοικισµού βρίσκονται οι εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου, του Αγ. Γεωργίου, του Αγ. Δηµητρίου καιτου προφήτη Ηλία. Σύµφωνα µε τον Σπ. Μουσσελίµη την µικρή εκκλησία του Αγ. Αθανασίου επισκέφθηκε ήδη το 1930 σ’έναπεραστικό ταξίδι του ο βυζαντιολόγος Δηµήτριος Ευαγγελίδης και το 1931 έκανε την περιγραφή του για εδώ στο „Χρονικό της Ηπείρου“. Αναφέρονται επίσης πολυάριθµες ωραίες εικόνες και πολλές ενδιαφέρουσες επιγραφές από το 17ο και το 18ο αιώνα. Στις επιγραφές καταγράφεται ακόµα και το ενδιαφέρον πολλών επισκόπων µεταξύ άλλων και του πατέρα Παϊσιου3.

Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΦΗΤΗ ΗΛΙΑ ΣΤΗΝ ΟΣΔΙΝΑ

Η εκκλησίατου προφήτη Ηλία που φτιάχτηκε από τις πέτρες του τοίχους της Ακρόπολης χρονολογείται από µια επιγραφή στις 13 Μαρτίου το 1858 4. Στη δεξιά όχθη του Καλαµά κοντά σε µια παλιά γέφυρα βρίσκεται σε µια µικρή σπηλιά η σκήτη του Αγίου Νικολάου. Κι αυτή χρονολογείται µέσω µιας επιγραφής στο µέσο του 11ου αιώνα, στην εποχή λοιπόν του ονοµαστού αυτοκράτορα Κωνσταντίνου του Μονοµάχου5. ΄Ενα µοναστήρι δεν πρέπει να λείπει, φυσικά. ΄Ετσι, υπάρχει το αφιερωµένο στην Κοίµηση της Θεοτόκου µοναστήρι της Μίχλας, το οποίο πιθανόν ιδρύθηκε το 1845 από τον πατέρα Λεόντιο, τον ηγούµενο του µοναστηριού της Βέλλιανης και του µοναστηριού Μιχλάς. Με την κατοχή των 800 ελαιόδεντρων και των 50 στρεµµάτων καλλιεργήσιµης γής, θα µπορούσε να θεωρηθεί δίχως αµφιβολία ως εύπορο µοναστήρι

θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον Κύριο Walter Bachsteffel και την σύζυγο του Κυρία Sylvia Loeser
που μου επέτρεψαν χρησιμοποιήσω αποσπάσματα των κειμένων τους από το βιβλίο τους 'Παραμυθια',  και ειδικά τα κείμενα που έχουν να κάνουν με την ιστορία του τόπου μας για την ιστοσελίδα που βλέπεται.

 Αθανασίου Κώστας